Waarom zijn moderne gezinnen zo klein?

Het feit dat moderne gezinnen zo klein zijn, is misschien wel het grootste verlegenheid tot een evolutionaire benadering van menselijke samenlevingen. De belangrijkste veronderstelling is immers dat mensen door natuurlijke selectie worden gevormd op manieren die het reproductieve succes bevorderen. Waarom tarten we de natuur met kleine gezinnen?

Als er veel middelen zijn, zoals voedsel, neemt de reproductie doorgaans toe in de dierenwereld. Aan de andere kant, als de middelen schaars zijn, kunnen dieren het aantal jongen dat ze grootbrengen verminderen.

Dit principe is vastgesteld door ornitholoog David Lack (1) die ontdekte dat vogels in broedseizoenen wanneer voedsel schaars is, kleine legsel eieren leggen. Dit is logisch, want als ze zouden proberen een grote koppeling op te heffen, zouden de meesten van hen sterven en zou veel reproductieve inspanning verloren gaan. Het is beter om te beginnen met een kleine koppeling waarvan een groot deel waarschijnlijk zal overleven.

Mensen in ontwikkelingslanden lijken precies het tegenovergestelde te doen door over te stappen op zeer kleine gezinnen, ondanks een grotere beschikbaarheid van voedsel dan ooit tevoren in de geschiedenis. Waarom doen we dat?

Redenen voor lage vruchtbaarheid

Naarmate landen zich ontwikkelen, komen er meer getrouwde vrouwen op de arbeidsmarkt en neemt de vruchtbaarheid sterk af. Er zijn verschillende mogelijke redenen waarom deze daling optreedt. Vrouwen die fulltime werken, kunnen niet zoveel tijd en moeite besteden aan de zorg voor kinderen. Naast het simpele tijdconflict is er ook een emotioneel conflict: vrouwen houden niet op moeders te zijn alleen maar omdat ze aan het werk zijn. Als een kind ziek is of problemen heeft op school, kan dat zo zijn stressvol voor een ouder en dergelijke conflicten nemen toe met het aantal kinderen.

Geen wonder dat vrouwen in ontwikkelde landen kleinere gezinnen willen! In de praktijk wordt de vruchtbaarheid beperkt door wijdverbreid gebruik van effectieve anticonceptiva.

Onder ontwikkelde landen is de vruchtbaarheid op sommige plaatsen veel lager dan op andere, maar het gemiddelde is slechts ongeveer tweederde van wat het zou moeten zijn om de bevolking stabiel te houden (2). De Europese vruchtbaarheid is bijvoorbeeld lager dan in de Verenigde Staten.

Een plausibele reden voor dit verschil is dat er in Europa meer kinderen worden geboren bij alleenstaande moeders. Daar hebben, net als elders, alleenstaande vrouwen minder kinderen waardoor de relatieve zwakte van huwelijk verklaart waarom Europese gezinnen zo klein zijn.

De Europese vruchtbaarheid ligt aanzienlijk onder het vervangingsniveau van 2,1 kinderen per moeder, maar is niet de laagste ter wereld. Dat twijfelachtige onderscheid behoort tot de meest ontwikkelde steden in Azië, zoals Hong Kong en Singapore waar de vruchtbaarheid slechts de helft is van wat nodig is om de bevolking stabiel te houden zonder immigratie (2). Waarom is de vruchtbaarheid op deze plaatsen zo extreem laag? Een plausibele verklaring zijn de enorme kosten van het opvoeden van kinderen in moderne samenlevingen.

Geld is de beperkende factor

In agrarische samenlevingen waren kinderen vroeger een belangrijke arbeidsbron en hebben ze mogelijk zelfs een netto bijdrage geleverd aan de gezinseconomie. In ontwikkelde landen investeren ouders echter veel geld in hun kinderen. Volgens het Amerikaanse ministerie van landbouw kost het ongeveer een kwart miljoen dollar om een ​​kind uit de middenklasse op te voeden tot 17 jaar (3). Toen economen de kosten van de gederfde inkomsten van een moeder meenamen, verhoogden ze deze schatting tot bijna een miljoen dollar (4). Natuurlijk zijn de volgende collegejaren nog duurder.

Verbazingwekkend als deze bedragen zijn, de contante uitgaven voor het opvoeden van een kind in Singapore of Hong Kong zijn ongeveer twee keer zo hoog als in de Verenigde Staten (2). Als geld de belangrijkste beperkende factor is in relatie tot gezinsgrootte, zou dit kunnen verklaren waarom de vruchtbaarheid in deze dichtbevolkte steden slechts ongeveer de helft is van die van de VS.

De meeste of alle ontwikkelde landen hebben te lijden onder de hoge huizenprijzen in de steden en dit zou een belangrijke reden kunnen zijn dat de vruchtbaarheid tot het ongekende huidige niveau is gedaald. Veel van de andere belangrijke kosten van het opvoeden van kinderen, waaronder opleiding, medische zorg, voedsel en transport stijgen snel.

De ecologie van het moderne leven staat dus in wezen vijandig tegenover de vruchtbare leeftijd (2), terwijl landbouwverenigingen er de voorkeur aan gaven. Geen wonder dat moderne gezinnen zo klein zijn, of dat veel vrouwen het opgeven van kinderen opgeven.

Bronnen

1 Gebrek, D. (1968). Ecologische aanpassingen voor het fokken bij vogels. Londen: Methuen.

2 Kotkin, J. (2012). De opkomst van postfamilialisme. Singapore: Civil Service College. http://www.cscollege.gov.sg/Knowledge/Pages/The-Rise-of-Post-Familialism...

3 U.S. Department of Agriculture, Center for voeding Beleid en promotie (2013). Uitgaven aan kinderen door gezinnen. http://www.cnpp.us.gov/expendituresonchildrenby families.htm

4 Longman, P. (2004). De lege wieg: hoe dalende geboortecijfers de welvaart in de wereld bedreigen en wat te doen. New York: eenvoudig.