De vingerafdruk van verdriet

Het is griezelig dat we, in een tijdperk van veel grotere psychologische verfijning, lezers en cliënten er nog steeds aan moeten herinneren dat de ervaring van elk individu uniek is. Deze zondag, De New York Times publiceerde een opiniestuk van Mikolaj Slawkowski-Rode, de redacteur van De betekenis van rouw: perspectieven op dood, verlies en Rouw. Dit boek is gewijd aan het onderzoeken van de variëteiten van de rouwervaring en aan het belang van het aanwezig houden van de doden in de geleefde ervaring – een onderwerp waar deze blog zich al lang op concentreert.

Alle psychologische theoretici generaliseren de menselijke ervaring, ook Sigmund Freud. Zoals Slawkowski-Rode aangeeft: “Van hem innovatie was om rouw te zien als een kwestie van individuele psychologische gezondheid, in tegenstelling tot de laatste fase in de relatie die we met iemand hebben. In zijn essay ‘Mourning and Melancholia’ uit 1917 betoogde Freud dat het onvermogen om verlies te overwinnen en uiteindelijk het voorwerp ervan te laten rusten pathologisch.

Edgar Levenson, een tijdgenoot psychoanalyticus, heeft gewezen op de grenzen van de theorie bij het begrijpen van onszelf en anderen. Hij merkt op: ‘Vanaf de vroege Grieken heeft de wetenschap zich altijd bezig gehouden met overeenkomsten, in een poging principes en regels te vinden, wetten die natuurlijke fenomenen beheersen en ordenen. De esthetiek mocht haar excentriciteiten hebben, maar van de wetenschap werd dat wel verwacht conformeren aan de canons van logica en rede” (Levenson 1980).

Getalenteerde clinici zijn, ongeacht hun theorie, altijd in staat zowel een theoretisch standpunt als een specifieke empathie en verbinding vast te houden. Een van de manieren waarop patiënten kunnen bepalen of ze therapeutisch in goede handen zijn, is door zich af te vragen of dat het geval is De therapeut lijkt te veel gehecht aan abstracte of op bewijs gebaseerde suggesties, in plaats van zich te kunnen identificeren met hun unieke worstelt.

Maar er is een verschil tussen geloven dat je je aan het juiste protocol moet houden en Doen verdriet correct te verwerken, versus omarmd te worden door een gemeenschap die verdriet erkent als organisch voor de stroom en betekenis van het leven. Overmatige nadruk op het individu versus de gemeenschap is altijd een probleem geweest in de westerse psychologie filosofie. Veel schrijvers hebben bij het beschouwen van onze nationale psychologie het ontbreken van een gemeenschappelijk doel en de bereidheid tot zelfopoffering voor het grotere goed betreurd.

Andere culturen zijn veel beter in het ondersteunen van mensen die met uitdagingen zoals rouw te maken hebben. In veel culturen zijn bijvoorbeeld tijdloze rituelen opgenomen die een aanzienlijke hoeveelheid pijn absorberen. Er bestaat weinig bezorgdheid over de vraag of individuen zich ‘gepast’ of ‘gezond’ gedragen, zolang ze maar deelnemen aan de rituelen.

COVID is een voorbeeld van een leegstaande gemeenschap die rouw ‘vasthoudt’. Als natie hebben we tijdens de pandemie een collectief verlies geleden onderwijs, gezondheidszorgvoorzieningen en politieke eenheid. Individuen leden catastrofale verliezen als gevolg van onverwachte sterfgevallen, maar ook door isolatie en desoriëntatie, zowel professioneel als persoonlijk. Ik denk dat veel mensen in de war zijn over de vraag of ze ‘hersteld’ zijn van COVID.

Wat de psychologische gemeenschap betreft, is het ongebruikelijk (maar positief) dat deskundigen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg nog niet hebben vastgesteld hoe een genezingsproces eruit zou kunnen zien. We hebben echter ook geen collectieve rituelen gespecificeerd, op zeer zeldzame uitzonderingen na. Eén van deze uitzonderingen is de installatie door kunstenaar Suzanne Brennan Firstenberg van de meer dan 700.000 witte vlaggen die tussen 17 september en 3 oktober 2021 op 20 hectare federaal land zijn geplant – elk ter herdenking van een COVID-sterfgeval. Door de afwezigheid van collectieve rituelen is ieder individu echter voor het grootste deel alleen blijven worstelen, verlies verwerken en zich afvragen of het normaal en adequaat is om ermee om te gaan.

Er is een evenwicht tussen het erkennen van onze behoeften als menselijke gemeenschap en als individuen. Wij moeten eraan blijven werken.